THUỐC MEN -NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN BIẾT

Dầu là tổng hợp hay tự nhiên (thảo mộc), thuốc đều được mong muốn có tác dụng trong cơ thể. Thuốc luôn có khả năng gây ra những phản ứng không mong muốn. Hơn nữa, nếu uống trên hai loại thuốc cùng lúc thì có khả năng loại thuốc này tương tác với thuốc kia ở cả mặt tích cực lẫn tiêu cực. Điều này không hẳn là do thuốc tệ, mà chúng ta cần thận trọng để thuốc có hiệu quả tốt nhất mà tác dụng phụ lại ít nhất. Thật vậy, khi sử dụng hợp lý, hầu hết các thuốc được Cục Thuốc và Thực Phẩm (FDA) công nhận đều có tác dụng tốt hơn là có hại. Dưới đây là mười câu hỏi có thể áp dụng cho hầu hết các loại thuốc và cần được trao đổi với bác sĩ hay dược sĩ của bạn. Hầu hết các vấn đề ở đây đều có trong thông tin đi kèm với thuốc.
Sử dụng thuốc làm gì?
Một thuốc thường có nhiều công dụng. Hiểu được lý do vì sao thuốc được kê toa sẽ cải thiện kiến thức về thuốc và bệnh mà thuốc được kê toa, nhờ vậy sẽ làm tăng hợp tác trong điều trị.
Thuốc hoạt động như thế nào?
Biết được cách hoạt động của thuốc sẽ biết lý do sử dụng thuốc trong điều trị một bệnh lý nào đó. Hiểu biết này cũng giúp tăng hợp tác điều trị.
Nên uống thuốc như thế nào?
Liều và lựa chọn thời gian tối ưu để thuốc hấp thu được xác định bởi các nghiên cứu khoa học. Thuốc cho hiệu quả lớn nhất khi được uống đúng như được quy định trong kê toa. Những sai lệch về liều lượng khỏi toa được kê thường gây thất bại trong điều trị hay gây ra các phản ứng phụ. Tuy vậy, trong một số trường hợp (như khi xảy ra phản ứng phụ nặng nề) có thể thay đổi liều thuốc cho phù hợp nhưng cần phải trao đổi với bác sĩ hay dược sĩ của bạn càng sớm càng tốt.
Làm gì nếu quên uống một liều?
Dù rất cố gắng nhưng trên thực tế mọi người đều quên uống một hoặc vài liều thuốc được cho toa. Để bù lại cho các trường hợp này tuỳ thuộc vào từng loại thuốc. Đối với một số loại, chỉ cần uống liều quên càng sớm càng tốt là được. Đối với một số thuốc khác, cần phải đợi đến liều kế tiếp và uống gấp đôi liều. (Tuy nhiên có thể nguy hiểm đối với một số loại thuốc). Do lời khuyên đưa ra khác nhau với từng loại thuốc, nên việc hiểu biết về việc uống bù đúng đắn sẽ ngừa được thất bại trong điều trị và xuất hiện phản ứng phụ.
Phản ứng phụ của thuốc là gì?
Do thuốc có tác dụng là nhờ làm điều chỉnh các quá trình của cơ thể nên không ngạc nhiên gì khi chúng cũng gây ra những phản ứng phụ. Điều trị thành công là đạt được tác dụng có lợi mong muốn mà không có phản ứng phụ. Do đó, biết về tác dụng phụ của thuốc là rất quan trọng để có thể nhận biết, phòng ngừa và hành động hợp lý khi chúng xảy ra.
Các chất nào tương tác với thuốc?
Các tương tác với thuốc thường xảy ra và có thể gây nên các phản ứng phụ hay giảm tác dụng có lợi của thuốc. Đôi khi, tương tác có thể làm tăng tác dụng có lợi. Hiểu biết về tác nhân gây tương tác để tránh khi dùng thuốc (như thức ăn, thuốc thảo mộc) sẽ hạn chế được thất bại trong điều trị và tác dụng phụ.
Tác dụng mong muốn của thuốc là gì?
Một số thuốc chữa trị bệnh lý được kê toa trong khi những loại thuốc khác chỉ làm giảm triệu chứng. Vài thuốc cho tác dụng ngay lập tức trong khi các thuốc khác cần thời gian để có tác dụng. Để xác định thuốc có tác dụng như mong muốn hay không, điều quan trọng là cần biết về tác dụng mong đợi của thuốc và thời gian cần để thuốc có tác dụng.
Bảo quản thuốc như thế nào?
Hầu hết thuốc được bảo quản ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, một số loại thuốc cần những điều kiện lưu giữ đặc biệt để tránh nhiệt độ làm thuốc giảm tác dụng.
Bạn có nên sử dụng thuốc cùng họ hay không?
Các thuốc cùng họ hoạt động giống như tên thương mại của thuốc, nhưng giá rẻ hơn. Mua thuốc cùng họ để thay thế tên thương mại của thuốc để giảm chi phí điều trị mà vẫn mang lại cùng kết quả.
Theo dõi tác dụng của thuốc bằng những xét nghiệm nào?
Vài loại thuốc cần được theo dõi bằng xét nghiệm và điều chỉnh liều thuốc dựa trên kết quả của các xét nghiệm ấy. Để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả, cần làm định kỳ các xét nghiệm này.
Tương tác thuốc
Khi uống cùng lúc hai loại thuốc trở lên thì có khả năng xảy ra tương tác giữa các loại thuốc. Tương tác này có thể làm tăng hay giảm hiệu quả và tác dụng phụ của thuốc. Nó cũng gây nên một phản ứng phụ mới mà tác dụng phụ này không xảy ra khi sử dụng từng thuốc riêng lẻ. Tương tác thuốc có thể xảy ra khi người bệnh tăng số loại thuốc uống. Do đó, khi một người dùng từ hai loại thuốc uống trở lên thì đang đứng trước nguy cơ tương tác thuốc lớn nhất. Tương tác thuốc góp phần trong chi phí chăm sóc sức khoẻ do cần thêm chi phí chăm sóc y tế khi điều trị các tương tác này. Tương tác thuốc cũng đưa đến những đau đớn và khó chịu mà có thể tránh được.
Tương tác thuốc là gì?
Tương tác thuốc được định nghĩa là tương tác giữa một loại thuốc với một chất khác ngoài tác dụng được mong đợi. Định nghĩa này bao hàm tương tác giữa thuốc này với thuốc khác (tương tác thuốc - thuốc) cũng như giữa thuốc với thức ăn (tương tác thuốc - thức ăn) và các chất khác.
Tương tác thuốc xuất hiện như thế nào?
Có vài cơ chế thuốc tương tác với các thuốc khác, thức ăn và các chất. Một tương tác thuốc có thể xảy ra khi có sự tăng hoặc giảm trong (1) hấp thu của thuốc vào cơ thể; (2) phân bố của thuốc trong cơ thể; (3) những biến đổi của thuốc trong cơ thể (chuyển hoá); và (4) thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể. Hầu hết các tương tác thuốc hình thành do những thay đổi trong hấp thu, chuyển hoá, hay bài tiết của thuốc. Tương tác thuốc cũng có thể xảy ra khi cùng đưa vào cơ thể hai thuốc có cùng tác dụng (hiệp lực) hay tác ngược nhau (đối kháng) trên cơ thể. Một nguyên nhân khác làm xuất hiện tương tác thuốc là thuốc làm thay đổi đổi nồng độ của một chất bình thường hiện diện trong cơ thể. Sự thay đổi của chất này làm giảm hay làm tăng tác dụng của thuốc khác khi uống vào. Tương tác thuốc giữa warfarin (Coumadin) và các chế phẩm chứa Vitamin K là một ví dụ điển hình về loại tương tác này. Warfarin hoạt động được nhờ sự giảm nồng độ của dạng vitamine K hoạt hoá trong cơ thể. Do đó, khi uống vitamin K sẽ làm giảm tác dụng của warfarin.
Thay đổi trong hấp thu
Hầu hết các thuốc được hấp thu vào máu và sau đó di chuyển đến vị trí tác dụng của mình. Đa số các tương tác thuốc xảy ra là do sự thay đồi hấp thu trong ruột. Những cơ chế khác nhau sẽ làm giảm sự hấp thu của thuốc. Những cơ chế này gồm có sự thay đổi dòng máu đến ruột, chuyển hoá (thay đổi của thuốc) do ruột, tăng hay giảm nhu động ruột (di chuyển) trong lòng ruột, thay đổi độ acid dạ dày, và thay đổi hệ vi khuẩn trong ruột. Hấp thu thuốc cũng bị ảnh hưởng bởi khả năng hoà tan (dung môi) do bị thuốc khác thay đổi, hay có chất (như máu chẳng hạn) gắn vào thuốc và ngăn cản sự hấp thu.
Thay đổi trong chuyển hoá thuốc và thải trừ
Hầu hết các thuốc được thải qua đường thận ở cả dạng không chuyển hoá hay các sản phẩm trung gian là kết quả của quá trình chuyển hoá (biến đổi) của thuốc trong gan. Do đó, thận và gan là các vị trí rất quan trọng của tương tác tiềm tàng của thuốc. Vài thuốc có khả năng làm giảm hay tăng chuyển hoá của thuốc khác nhờ gan và sự thải trừ của thận.
Chuyển hoá của thuốc là quá trình mà nhờ đó cơ thể chuyển đổi (thay đổi hay điều chỉnh) thuốc thành những dạng giúp cơ thể dễ thải qua thận hơn. (Quá trình này cũng làm chuyển những thuốc từ dạng không hoạt động thành dạng hoạt động, gây ra những hiệu quả mong muốn.) Đa số sự chuyển hoá thuốc xảy ra trong gan, nhưng những cơ quan khác cũng có vai trò trong sự chuyển hoá (như thận). Các enzyme cytochrome P450 là nhóm các emzyme trong gan có đáp ứng với chuyền hoá của hầu hết các thuốc. Vì vậy chúng liên quan trong sự chuyển hoá thuốc. Thuốc và những dạng thức ăn nhất định có thể làm tăng hay giảm hoạt động của những emzyme này và do đó gây ảnh hưởng trên nồng độ thuốc được các enzyme này chuyển hoá. Tăng hoạt động của các enzyme làm giảm nồng độ và ảnh hưởng trên thuốc uống vào. Ngược lại, giảm hoạt động của enzyme gây ra tăng nồng độ và tác dụng của thuốc.
Hậu quả của tương tác thuốc là gì?
Tương tác thuốc có thể gây ra sự tăng hay giảm tác dụng có lợi hay bất lợi của thuốc uống vào. Khi tương tác thuốc làm tăng lợi ích của thuốc uống vào mà không tăng tác dụng phụ thì có thể kết hợp cả hai loại thuốc để tăng khả năng kiểm soát tình trạng bệnh được điều trị. Chẳng hạn như thuốc làm giảm huyết áp bằng các cơ chế khác nhau có thể có kết hợp với nhau vì hiệu quả hạ huyết áp tốt hơn khi sử dụng hai thuốc hơn là sử dụng độc lập. Hấp thu của một số thuốc được tăng lên bởi thức ăn. Do đó, những thuốc này được dùng chung với thức ăn để làm tăng nồng độ thuốc trong cơ thể và cuối cùng là tăng hiệu quả của thuốc. Ngược lại, khi sự hấp thu thuốc bị giảm bởi thức ăn, thì nên uống thuốc khi bụng đói. Tương tác thuốc là mối bận tâm lớn nhất do làm giảm tác dụng mong muốn hay tăng tác dụng đối nghịch của thuốc. Thuốc làm giảm sự thấp thu hay tăng chuyển hoá, thải trừ của thuốc khác, có khuynh hướng làm giảm hiệu quả của các thuốc đó.
Điều này khiến việc điều trị thất bại hay buộc phải tăng liều thuốc tác dụng. Ngược lại, những thuốc làm tăng sự hấp thu hay giảm thải trừ hay chuyển hoá của thuốc khác sẽ làm tăng nồng độ của các thuốc khác trong cơ thể và gây ra nhiều phản ứng phụ hơn nữa. Đôi khi các thuốc tương tác với nhau vì chúng cùng gây ra những tác dụng phụ tương tự. Hơn nữa khi kết hợp hai loại thuốc gây ra những phản ứng phụ giống nhau lại thì tần số và mức độ nguy hại của tác dụng phụ sẽ tăng lên.
Tương tác thuốc có thường xảy ra không?
Tương tác thuốc khá phức tạp và phần lớn không dự đoán trước được. Một tương tác thuốc biết được có thể không xảy xa với mọi người. Điều này có thể giải thích được vì có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng một tương tác thuốc được biết đến có thể xảy ra. Những yếu tố này gồm những khác biệt về sinh lý, tuổi tác, lối sống (chế độ ăn, luyện tập), các bệnh lý có sẵn, liều lượng thuốc, thời gian điều trị kết hợp, và thời gian liên quan khi uống hai thứ thuốc. (Đôi khi có thể tránh được tương tác thuốc nếu hai loại thuốc uống vào hai thời điểm khác nhau). Ngược lại, các tương tác thuốc nghiêm trọng thường phải tốn thêm hàng triệu đô-la cho chi phí điều trị. Hơn nữa, nhiều loại thuốc đã rút lui khỏi thị trường do nguy cơ tương tác với các thuốc khác và gây ra những vấn đề chăm sóc y tế nghiêm trọng.
Tránh tương tác thuốc bằng cách nào?
Trao cho bác sĩ hay dược sĩ của bạn toàn bộ danh sách thuốc bạn đang sử dụng hay đã sử dụng trong những tuần vừa qua. Danh sách này có cả những thuốc mua không cần kê toa, vitamin, các chất dinh dưỡng, và các loại thảo dược.
Báo cho bác sĩ hay dược sĩ của bạn biết khi thêm hay ngưng thuốc.
Báo cho bác sĩ hay dược sĩ của bạn những thay đổi trong lối sống.
Hãy hỏi bác sĩ hay dược sĩ của bạn về những tương tác thuốc hay xảy ra và loại tương tác thuốc nguy hiểm nhất của những loại thuốc bạn đang sử dụng.
Do tần số tương tác thuốc tăng cùng với số lượng thuốc, nên bạn hãy cùng làm việc với bác sĩ hay dược sĩ của bạn để loại bớt những thuốc không cần thiết.
Sử dụng công cụ tương tác thuốc trên mạng y khoa để tìm biết những tương tác thuốc có thể xảy ra. Tuy nhiên, luôn luôn tìm lời khuyên của nhân viên tư vấn sức khoẻ trước khi có bất kỳ thay đổi nào trong điều trị.
Bài viết ngắn gọn này về tương tác thuốc không bao hàm mọi khả năng đều có thể xảy ra. Người đọc không nên vì khả năng tương tác thuốc mà sợ sử dụng thuốc. Thái độ đúng là người đọc nên sử dụng những thông tin này cho bản thân để hạn chế tối đa nguy cơ tương tác thuốc để cải thiện thành công trong điều trị.
Đến nhà thuốc hiệu quả
Dù hầu hết mọi người đều đi đến nhà thuốc nhưng rất ít người biết được tất cả những dịch vụ mà nhà thuốc có thể cung cấp. Điều gì diễn ra đằng sau tấm cửa kính? Vì sao phải tốn quá nhiều thời gian để mua thuốc đã được kê toa? Bài trong tháng này thảo luận về vai trò của những dược sĩ cộng đồng trong việc chăm sóc sức khoẻ và cung cấp những lời khuyên để đạt hiệu quả tối đa trong những lần đi đến nhà thuốc.
Những dược sĩ cộng đồng có trách nhiệm chủ yếu là bán thuốc theo toa chính xác và đảm bảo rằng bệnh nhân có đủ thông tin để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Trước khi một bệnh nhân mang thuốc rời khỏi tiệm, người dược sĩ phải biết chắn rằng người bệnh nhân đó được cho đúng thuốc, đúng liều và biết cách sử dụng. Người dược sĩ cũng cung cấp thông tin về cách hoạt động của thuốc và khả năng xảy ra phản ứng phụ, cũng phải đảm bảo rằng thuốc không có chống chỉ định (những lý do y khoa mà bệnh nhân phải tránh) và không có nguy cơ có các tương tác có hại lớn giữa thuốc - thuốc, thuốc - thức ăn, và giữa thuốc - bệnh. Dược sĩ thực hiện điều này bằng cách chép lại chính xác toa thuốc bác sĩ cho, hỏi và tư vấn cho bệnh nhân, rồi sử dụng những kiến thức của mình về bệnh được điều trị và tác dụng của thuốc được kê toa. Do dược sĩ thường là người chuyên môn chăm sóc sức khoẻ cuối cùng tiếp xúc với bệnh nhân trước khi uống thuốc, nên người dược sĩ là bước cuối cùng trong hệ thống kiểm tra và cân nhắc chỉ định để đảm bảo rằng thuốc cho được sử dụng an toàn và hợp lý. Nếu thấy có vấn đề về toa thuốc, dược sĩ sẽ gọi điện thoại cho bác sĩ kê toa để xem lại toa thuốc. Ví dụ: toa cho sai loại thuốc, sai liều lượng hay dược sĩ nhận thấy có loại thuốc an toàn hơn hoặc hiệu quả hơn loại thuốc được kê toa.
Ngoài việc bảo đảm rằng bệnh nhân nhận đúng loại thuốc khi rời tiệm, người dược sĩ cũng phải cung cấp thông tin về thuốc cho các chuyên gia chăm sóc sức khoẻ và cộng đồng. Các dược sĩ hỗ trợ các bác sĩ lâm sàng lựa chọn thuốc thích hợp, khuyên bệnh nhân mua các loại thuốc không cần kê toa đúng đắn, và tư vấn cho cộng đồng về điều trị phòng ngừa. Một số dược sĩ cộng đồng cung cấp những dịch vụ theo dõi cholesterol, huyết áp, và đường huyết. Họ cũng thực hiện các chương trình không hút thuốc lá và giảm cân.
Những mô tả ở trên về những gì dược sĩ làm có vẻ không có gì rắc rối. Thế tại sao lại mất quá lâu để bán thuốc theo toa? Có một số lý do như sau. Lý do chính yếu là các nhà thuốc quá bận rộn và thiếu người. Cần phải có thời gian và nhân sự để làm tất cả các bước từ cấp thuốc theo toa, tư vấn cho bệnh nhân, và liên hệ với các bác sĩ nếu có vấn đề về toa thuốc. Các công ty bảo hiểm cũng chịu một phần trách nhiệm. Nếu một thuốc ngay từ đầu bị công ty bảo hiểm từ chối chi trả thì phải mất vài giờ đến hơn một ngày để công ty bảo hiểm cho phép nhận toa thuốc mới của bác sĩ. Một phần lớn thời gian của các dược sĩ là để giải quyết các vấn đề về bảo hiểm. Cuối cùng, tiệm thuốc là một trong những nghề có nhiều quy định nhất và hệ thống kiểm tra điều chỉnh đặt ra nhằm bảo vệ cộng đồng có thể làm cho việc hoạt động thiếu hiệu quả. Mọi thứ từ chiều cao phía trên của quầy thuốc cho đến những gì ghi ra trên nhãn toa thuốc đều được quy định cả.
Đó là vài điều hé mở về công việc của các dược sĩ, sau đây là vài lời khuyên để tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả nhiều nhất khi đến tiệm thuốc.
Trước khi rời khỏi văn phòng bác sĩ phải biết chắc rằng toa thuốc có chứa tên, liều, số lượng (gồm cả số dự trữ), và hướng sẫn sử dụng thuốc. Biết được lý do mà thuốc được cho cũng là một điều hay. Thêm nữa, các bác sĩ hay vị bác sĩ đại diện phải ký vào toa thuốc. Cũng tìm hiểu nơi bác sĩ kê toa là loại thuốc đó có được loại hình bảo hiểm của bạn tham gia chi trả hay không. Nếu không có và bạn cũng không muốn trả tiền cũng như chờ đợi lâu tại tiệm thuốc khi dược sĩ gọi cho bác sĩ, hãy yêu cầu bác sĩ kê loại thuốc tương tự có trong danh mục được bảo hiểm chi trả.
Trước khi đến tiệm thuốc, hãy chắc rằng thông tin bảo hiểm là đúng đắn và cập nhật. Cung cấp ngày sinh và số bảo hiểm xã hội khác với hồ sơ bảo hiểm có thể dẫn đến việc từ chối chi trả và làm chậm việc nhận thuốc không cần thiết.
Hãy hỏi bác sĩ kê toa để điện báo hay điện thoại trong toa với lời hướng dẫn khi bạn nhận thuốc. Gọi điện thoại trước để biết toa thuốc đã có hay chưa cũng là một điều hay, vì sẽ tiết kiệm thời giờ.
Tránh đến nhà thuốc vào những giờ cao điểm. Giờ cao điểm khác nhau tuỳ theo nhà thuốc, nhưng hầu hết giờ trưa và sau giờ làm việc trong ngày thường là những giờ bận rộn nhất.
Có kế hoạch để vài phút trao đổi với dược sĩ về thuốc bạn nhận dược. Đây là một trong những dịch vụ đáng giá nhất của các nhà thuốc, nhưng chỉ có ít người tận dụng dịch vụ miễn phí này.
Nếu có thể hãy mua thuốc theo toa ở cùng một nhà thuốc để có thể nhà thuốc có hồ sơ đầy đủ về bạn và có khả năng xác định những tương tác thuốc và điều trị gấp đôi.
Nếu bạn phải chờ đợi khi cấp thuốc, hãy để thời gian đọc đôi điều về những điều trị phòng ngừa và thuốc cho của bạn. Hãy kiểm tra huyết áp, cân nặng, đường huyết, và lượng cholesterol hay thu nhận những thông tin có thể giúp bạn cải thiện việc điều trị bệnh của bạn.
Với một kế hoạch được chuẩn bị chu đáo, một lần đi đến nhà thuốc có thể giúp chữa hết bệnh và thực tế lại có nhiều điều bổ ích. Tuy nhiên, nếu vì một vài lý do bất ngờ làm trì hoãn việc đến nhà thuốc, hãy tìm cách vượt qua và để công việc lại sau. Điều cuối cùng là có những công việc mà chúng ta quan tâm lại không quan trọng bằng sức khoẻ của bản thân. Không nên xem các nhà thuốc như là các quán ăn nhanh (mì ăn liền). Hãy xem đây là một phần của hệ thống chăm sóc y tế. Đôi khi, để có được chăm sóc sức khoẻ hoàn chỉnh cần phải tốn thời gian.

Để giảm chi phí thuốc men
Ai đã từng đi mua thuốc theo toa đều biết thuốc men khá mắc tiền. Đối với những người uống vài loại thuốc thì chi phí hàng tháng có thể tính đến vài trăm đô-la. Góc Nhìn Của Bác Sĩ tuần này trao đổi về những cách để giảm bớt chi phí thuốc men.
Bỏ bớt những thuốc không cần thiết
Bước đầu tiên để giảm chi phí mua thuốc là loại những thuốc không cần thiết. Để làm được điều này, bạn phải biết được lý do uống của từng loại thuốc, kết quả sau khi uống loại thuốc đó, và thời gian uống thuốc. Nếu thuốc không có được những kết quả cần thiết trong thời gian hợp lý, bạn nên tham khảo nhân viên chăm sóc y tế về việc ngưng uống hay đổi loại thuốc. Không có lý do nào để uống loại thuốc mà không mang lại ích lợi gì. Có những người đôi khi tiếp tục mua thuốc theo toa cũ, loại thuốc mà mình không còn cần uống nữa. Tiếp tục sử dụng những thuốc này không phù hợp có thể không được lưu ý cho đến khi toa thuốc không còn có thể tái mua thuốc được nữa, thường là sau một năm được cho toa, hay khi dược sĩ gọi cho nhân viên y tế cho toa mới. Lúc đó thì đã mất một khối tiền đáng ra có thể tiết kiệm được.
Mua gấp đôi thuốc là một khả năng khác nữa. Chuyện này xảy ra khi một bệnh nhân lấy các toa thuốc tương tự nhau từ hai bác sĩ khác nhau. Ngoài những chi phí không cần thiết thì còn có nguy cơ uống hai loại thuốc giống nhau. Để tránh những phí tổn không cần thiết có liên quan đến thuốc men, điều nên làm là yêu cầu bác sĩ hay dược sĩ của bạn xem lại toa thuốc định kỳ.
Các loại thảo dược (thuốc chọn lựa), chất dinh dưỡng, vitamin là khá phổ biến. Đa số người bệnh không cần các sản phẩm này và trong hầu hết các trường hợp chúng không chứng minh được hiệu quả trong những bệnh lý được sử dụng. Chúng có thể tương tác với các thuốc khác, gây ra những phản ứng phụ, và cũng khá mắc tiền. Trước khi mua các loại thuốc này, bạn cần hỏi nhân viên y tế về tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng chúng. Nếu chúng không mang thêm lợi ích nào thì không cần phải mua chúng.
Sử dụng những sản phẩm kết hợp
Một số bệnh như cao huyết áp và tiểu đường được điều trị đồng thời nhiều loại thuốc. Vài công ty dược phẩm chế tạo các loại thuốc kết hợp hai trong số những thuốc thường được sử dụng nhất. Việc kết hợp này rất thuận tiện vì chỉ cần uống một viên mà có thể dễ uống thuốc hơn. Hơn nữa, một số loại thuốc kết hợp có thể rẻ hơn các thuốc riêng lẻ.
Các thuốc cùng nhóm
Trong hầu hết các ví dụ, các thuốc cùng nhóm có hoạt động giống như các tên thuốc thương mại. Trừ những trường hợp nhân viên y tế khuyên không nên dùng những thuốc cùng nhóm thì sử dụng các thuốc cùng nhóm sẽ rẻ hơn. Đa số thường khi mua thuốc ai cũng muốn mua những thuốc mắc tiền hơn do nghĩ rằng những thuốc cùng nhóm tương đương thì tệ hơn. Trong hầu hết các trường hợp, khi bác sĩ kê toa không chỉ định thêm điều gì khác thì các dược sĩ được luật pháp yêu cầu thay thế những thuốc cùng nhóm cho những tên thuốc thương mại.
Cắt thuốc viên
Nhiều viên thuốc được đóng gói có hàm lượng cao hơn hay thấp hơn. Nếu giá của viên thuốc có hàm lượng cao gấp đôi, rẻ hơn giá hai viên thuốc có hàm lượng thấp thì mua viên thuốc có hàm lượng cao ít tốn kém hơn. Có thể dùng đồ cắt thuốc để cắt viên thuốc làm đôi. Ví dụ: nếu giá viên thuốc 40 mg là 1.50 đô la, giá của viên thuốc 20 mg là 1.00 đô la thì mua và cắt viên thuốc 40 mg sẽ rẻ hơn mua hai viên thuốc 20 mg (0.75 thay vì 1.00 đô la). Tuy nhiên, mẹo này chỉ sử dụng được khi viên thuốc có thể cắt được mà thôi.
So sánh khi mua thuốc
Thuốc cũng giống như các hàng hoá khác, các nhà thuốc cạnh tranh lẫn nhau khi chúng ta mua thuốc. Do vậy có thể lý giải được việc so sánh giá cả giữa các nhà thuốc.Trong một số trường hợp, đặt mua qua thư hay các nhà thuốc trên mạng internet có thể có giá hời hơn mua tại các nhà thuốc địa phương. Vài dự án y tế cung cấp giảm giá chi phí khi mua bán thuốc qua thư hay nhà thuốc điện tử.
Các chương trình khuyến mãi của các công ty dược
Các công ty dược phẩm chính có thể có các chương trình cung cấp thuốc miễn phí cho những người không có khả năng mua thuốc. Những người này có thu nhập hạn chế và có mẫu đơn được các nhân viên y tế điền vào. Nếu trong các chương trình đó bạn không thể nhận được thuốc, hãy cố gắng thuyết phục nhân viên chăm sóc y tế làm những đơn cần thiết. Các chương trình này là phương cách để các công ty dược hoàn lại cho cộng đồng nhưng chúng ít khi được tận dụng.
Chế độ ăn và luyện tập
Cách tốt nhất để giảm chi phí thuốc men trước hết là không để phát bệnh. Lối sống đóng vai trò trong việc phát triển và kiểm soát nhiều bệnh. Ví dụ: các nghiên cứu gần đây cho thấy luyện tập vừa phải và chế độ ăn thích hợp có thể giảm bệnh tiểu đường type 2. Hơn nữa, chế độ ăn hợp lý và luyện tập làm cải thiện việc kiểm soát huyết áp và bệnh tiểu đường, nên làm giảm nhu cầu thuốc. Điều chỉnh lối sống cần phải có kỷ luật, chúng làm giảm sự phụ thuộc và chi phí cho thuốc men.

BS.PHÙNG HOÀNG ĐẠO